Nova knjiga Tome Mitrovića: POZORIŠTE KOJEG VIŠE NEMA
-Ovo delo je verna slika i prilika postojećeg stanja tadašnje seljačke i guslarske Srbije
Toma Mitrović iz Smederevske Palanke napisao je još jednu knjigu o pozorištu. U izdanju Biblioteke „Milutin Srećković“, u ruke čitalaca i bibliotečke vitrine stiže njegovo delo „Pozorište kojeg više nema“ u kome je opisao pozorišni život Donje Jasenice od 1868. do 1944. godine. Na samom početku istraživanja putujućih pozorišta, suočio se sa manjkom građe o tome. Naime, novine su malo pisale o nastupima putujućih glumačkih družina. Mitrović navodi da su čast pozorišnog života „branila“diletantska pozorišta, putujuće glumačke trupe, odnosno putujuća pozorišta.
-Ovom knjigom započinje se, makar i delimično, otimanje od zaborava istine o postojanju viševekovne pozorišne kulture, oličene u putujućim pozorištima na tlu Donje Jasenice -navodi autor ove knjige.- Zato je ovo okvir za portrete zaboravljenih glumaca i mali prilog podsećanju na na njih. Sve do sad napisano o putujućim pozorištima i društvima, nalik je jedno drugom. Ni ova knjiga ne beži od toga.
Recenzent Dragutin Paunić podvlači da ova knjiga uspostavlja interaktivnu komunikaciju s pozorišnim stvaralaštvom, koje se više od stotinak godina (između 19. i 20. veka), događalo po unutrašnjosti Srbije, ređe u Beogradu.
-Ovakav poduhvat, veoma složen po metodološkom pristupu građi, bio je obiman i zahtevima i zahvatima – veli Paunić.- Tražio je dugogodišnji suptilan i strpljiv rad, utoliko pre, što iza neveselih priča o putujućim pozorištima, o njihovom radu i delovanju, jedva da je ostao kakav ozbiljniji dokument u vidu validnog zapisa, autobiografije, dnevnika ili nekog sličnog materijalnog artefakta. Ondašnje novine i magazini, u retkim slučajevima, pisaće o njima, uglavnom, informativno, o njihovom gostovanju po provincijskim gradovima i varošicama, bez ikakvih stručnih recenzija i analiza odigranih predstava.
Knjigom „Pozorište kojeg više nema“ Toma Mitrović, sjajni poznavalac pozorišnih prilika i glumačkih naravi, sa puno kontrolisane emocije, objektivno, oprezno i oduševljeno, pred čitalački publikum izvodi čitav jedan mali svet pozorišnih delatnika, odavno zamaklih sa zemljinog šara, čijim su prašnjavim i kaljugavim drumovima tumarali, noseći u oskudnom prtljagu celokupnu svoju imovinu, a u srcu i duši velika nadanja da će jednoga dana u gradu neznano kom, na velikoj pozornici, obasjani snažnim reflektorima, zaigrati Šekspirovog Hamleta ili Jaga. Ova knjiga je verna slika i prilika postojećeg stanja tadašnje seljačke i guslarske Srbije.
D. Janojlić
